Mitroplit Mihailo: CPC ne upisuje u svoj kalendar Svetoga Savu jer se preko njega, odnosno pomoću ideologije svetosavlja vrši stalno i programsko posrbljavanje Crnogoraca

Uvaženi gospodine Mitropolite! Da podsjetim, ovo je naš drugi razgovor za javnost. Da ga započnemo sa jednom od svježijih tema: naime, ovih dana je odloženo ročište po tužbi Mitropolije crnogorsko-primorske protiv Vas i sveštenika Jovana Tomovića. Zašto su vas tužili, hoćete li se pojaviti na nekom slijedećem ročištu i kakav sudski epilog očekujete?

MITROPOLIT MIHAILO: Mitropolija crnogorsko-primorska optužuje mene (mitropolita CPC Mihaila) i sveštenike Jovana Tomovića i Dragana Pavlovića da smo 25. avgusta 2011. godine ušli u Crkvu Svetog arhangela Mihaila u Gornjim Rogamima, (opština Podgorica) te da smo prije toga obili bravu, a potom je zamijenili drugom. To nije istina, mi smo bili u Crkvi, ali smo otišli na poziv tamošnjih mještana i praunuka popa Tiodora Božarića, koji je sagradio Crkvu 1859. godine i ostavio svojim Rogamljanima na raspolaganje. Kada smo došli u Gornje Rogame vrata od Crkve bila su bila otključana. Tako da ne očekujem da nas sud na bilo koji način kazni. Inače, Crkva Svetog arhandjela Mihaila u Gornjim Rogamima nezakonito je u katastru prije nekoliko godina upisana na Mitropoliju crnogorsko- primorsku i u toku je drugostepeni postupak u utvrđivanju načina upisa vlasništva predmetne crkve na Mitropoliju crnogorsko- primorsku.

Na ovogodišnji badnjak ste pozvali Crnogorce i Crnogorke da se klone srpskih sveštenika, jer, kako ste naveli, “svoju misiju u Crnoj Gori zasnivaju na lažima”. Hoćete li objasniti te tvrdnje?

MITROPOLIT MIHAILO: Navešću vam dvije glavne neistine vladike Amfilohija: prva krupna neistina vladike Amfilohija i njegovih svještenika je kako Crnogorska crkva nije bila autokefalna, iako i u Ustavu knjaževine Crne Gore iz 1905. godine i u Ustavu Svetog Sinoda u knjaževini Crnoj Gori iz 1904. godine, stoji da je Crnogorska crkva autokefalna, kao i u još nebrojeno mnogo dokumenata.

Neka Amfilohije Radović odgovori javno da li su ti ustavi poštovani u Crnoj Gori i inostranstvu? Postoji li jedan jedini dokument iz tog doba u kom se, recimo, Rusi ili Srbi bune protiv toga što je Crnogorska crkva autokefalna? Postoji li jedan jedini dokument iz tog doba, iz kojeg se može saznati da bilo koja pravoslavna crkva: Ruska, Srpska, Rumunska, Vaseljenska, Bugarska, bilo koja – ne priznaje Crnogorsku pravoslavnu crkvu?

Druga ključna neistina Amfilohija Radovića je njegova priča o “osmovjekovnom neprekinutom kontinuitetu srpske crkve” u Crnoj Gori. Srpska crkva u Crnoj Gori ima kontinuitet od kraja Prvog svjetskog rata, kada je instalirana na bajonetima srbijanske žandarmerije. Sa kim to on ima “osmovjekovni kontinuitet”? Srpski istoričar Gligor Stanojević je 1955. objavio pismo srpskog patrijarha Čurle vladici Danilu u kojem se on odnosi prema vladici Danilu kao potpuni neprijatelj. Imate i pisma srpskog patrijarha Šakabente koja je 1939. objavio Srbin Dušan Vuksan u kojima se i taj srpski patrijarh odnosi prema vladici Danilu kao neprijatelju. Vladika Danilo, rodonačelnik dinastije Petrovića i glavni lik “Gorskog vijenca” bio je u neprijateljskim odnosima sa Pećkim patrijarsima, a kasnije su Crnogorci imali punu crkvenu nezavisnost, priznatu od svih pravoslavnih crkava. Prema tome, trebalo bi da Amfilohije Radović odgovori – sa kim ima kontinuitet – sa sultanovim službenicima srpskim patrijarsima Čurlom i Šakabentom ili sa njihovim neprijateljom vladikom Danilom?

Tokom istorije crnogorske mitropolite je birao zbor Crnogoraca na Cetinju. Crnogorcima Srbi nijesu birali mitropolite, a danas se crnogorski mitropoliti postavljaju iz Beograda. Tako je crnogorski mitropolit bio i neki Bradvarević instaliran iz Beograda, kao što je i Amfilohije Radović instaliran. Ako Amfilohijeva crkva ima kontinuitet zašto se ne nastavi kontinuitet pa crnogorskog mitropolita kao što je bilo kroz istoriju ne biraju Crnogorci, već ga bira Beograd. Beograd odlučuje ko će da sjedi u Cetinjskom manastiru. Lako je Amfilohiju da govori neistine o “osmovjekovnom neprekinutom kontinuitetu” srpske crkve u Crnoj Gori kad je zaposjeo crnogorske crkve.

U svome kalendaru za ovu godinu Vaša Crkva je upisala sve ”vaseljenske svetitelje” osim Svetog Save. Zašto?

MITROPOLIT MIHAILO: Postoje hiljade sačuvanih dokumenata i pregledanih od strane istoričara, koja su napisali Sveti Petar Cetinjski i Njegoš. Tu su njihova pisma, poslanice, pjesme, a postoje i hiljade dokumenata napisanih od ljudi koji su se susrijetali sa njima dvojicom. Iz tog brda istorijskih izvora mi vidimo da Sveti Petar Cetinjski Njegoš nikada nijesu pomenuli Svetog Savu. Ako je njima dvojici bio nevažan, zašto bi nama danas bio?

CPC ne upisuje u svoj kalendar Svetoga Savu jer se preko njega, odnosno pomoću ideologije svetosavlja vrši stalno i programsko posrbljavanje Crnogoraca. Denacionalizatorskim posrbljavanjem Crnogoraca, SPC i svetosavska ideologija velikosrpstva ne priznaje CPC kao što ne priznaje ni crnogorsku državu, narod, naciju, kulturu, istoriju, jezik, tradiciju, jednom riječju negira, poriče i asimiluje sve svetinje i vrijednosti koje imaju crnogorsko značenje i ime. Tek 1999. godine svetosavska i asimilatorska SPC unosi crvenim slovima u svoj vjerski kalendar crnogorske svetitelje Svetog Petra Cetinjskog i Svetog Vasilija Ostroškoga u cilju njihove denacionalizacije odnosno posrbljavanja. Unijela ih je u svoj vjerski calendar, pošto su već kao crnogorski svetitelji bili unešeni crvenim slovima u kalendar CPC.

Upravo u povodu ovogodišnjeg pravoslavnog Božića izjavili ste da patrijarh SPC “Irinej smatra Crnogorce divljacima”. Veoma oštra ocjena, nema šta! Hoćete li je objasniti i za naše čitatelje?

MITROPOLIT MIHAILO: Patrijarh SPC Irinej je dobro poznat po stalnom negiranju, omalovažavanju i nepriznavanju Crnogoraca i CPC. Neprekidno uz to, stalno vrijeđa i kleveće i Crnogorsku pravoslavnu crkvu i Crnogorce. Više puta je javno izjavio da ne priznaje ni međunarodno priznatu crnogorsku državu i pored njene duže i hiljadugodišnje istorije. Mnogo puta je ponovio svoj negatorski stav da je u pitanju jedan srpski narod, a da su državne granice između njega vještačke.

Ima li pojava prelaska sveštenika SPC i CPC i o kojem broju takvih se radi? Možete li govoriti o nekim imenima?

MITROPOLIT MIHAILO: Već sam nekoliko puta u intervjuima izjavio da 45 sveštenika SPC iz svojeg nezadovoljstva stanjem u SPC i svojeg neadekvatnog statusa u njoj, traži prelazak u CPC. Radi se o srpskim sveštenicima iz Crne Gore i Srbije, kao i iz srpske dijaspore. Takođe sam izjavio, što i sada ponavljam, da njihova imena za sada ne saopštavam kako oni ne bi bili šikanirani od starne SPC koja što obično čini sveštenicima koji su već u CPC.

Imate li barem približne podatke koji procenat pravoslavnog življa u Crnoj Gori slijedi vašu Crkvu, a koji SPC?

MITROPOLIT MIHAILO: Simpatije polovine pravoslavnog stanovništva Crne Gore su na našoj strani, ali mi nemamo đe da se okupljamo, jer nam je onemogućen pristup hramovima koji su gradili naši preci Crnogorci, a koje je 1920. zauzela Srpska crkva. Mi smo progonjena Hristova crkva, ali kao što su hrišćani bili progonjeni u prvim vjekovima pa su pobijedili, tako ćemo se i mi vratiti na svoje, pobijediće pravda.

Kako komentirate teze protojereja Momčila Krivokapića koji vas smatra ” nevladinom organizacijom koju je stvorila Kominterna a pomagao Vatikan…”?

MITROPOLIT MIHAILO: Po svom mentalnom sklopu i identitetu Momčilo Krivokapić je ekstremni srpski nacionalista, pa tek onda svještenik. Ovaj fanatik je pred popis 2011. ovako govorio na Amfilohijevoj crkvenoj radio stanici:

“Nekada u popisima u kraljevini Crnoj Gori, to sam bezbroj puta čitao i to uvijek imam negdje uza se, evo tražim, recimo u zemljopisu kraljevine Crne Gore stoji, evo za III razred, autor Đuro Popović (Cuca očigledno) i Jovan Roganović, još više Cuca, Đuro Popović nije morao da bude Cuca ali ovaj Roganović mora da bude: U Crnoj Gori žive sve sami čisti Srbi…”

Uza se uvijek nosi priručnik kako da posrbljava Crnogorce, ali uza se nema Sveto pismo, njemu kao srpskom popu nije potrebno Sveto pismo, zato što mu je zadak broj jedan da širi jeres – etnofiletizam. Neozbiljno je komentarisati tvrdnje jednog tako ostrašćenog srpskog nacionaliste. Ko vjeruje onome što govori Momčilo Krivokapić taj ima ozbiljnih problema sam sa sobom.

Općepoznato je da se SPC u Crnoj Gori itekako bavi unosnim businessom, posebno kada je manstir Ostrog u pitanju. Da li državniorgani Crne Gore kontrolišu prihode SPC-e u vašoj zemlji?

MITROPOLIT MIHAILO: Državni organi Crne Gore ne kontrolišu prihode SPC nastale u Crnoj Gori. Ne kontrolišu ni njenu graditeljsku aktivnost, tako da je izvršena masovna devastacija crnogorskih svetinja, crkava i manastira od strane SPC, koja se uz to, bavi i divljom gradnjom. Za svoju divlju gradnju, devastatorstvo, odnošenje crkvenih svetinja, nezakonito upisivanje na sebe, u katastru nepokretnosti, crnogorskih svetinja kao i za svoje finansijsko poslovanje u kojem prihode otuđuje od Crne Gore na nezakonit i nelegalan način, nikada do sada nije izvedena pred zakon i došla pod udar instrumenata i institucija pravne države. Ponaša se kao država u državi, u čemu joj niko ne smeta.

Kakav je, zapravo, odnos crnogorskih vlasti prema vašoj Crkvi, a kakav je prema SPC?

MITROPOLIT MIHAILO: Javnosti Crne Gore je jasno i očevidno da zvanične adrese u Crnoj Gori favorizuju Srpsku pravoslavnu crkvu, a marginalizuju CPC.

Vaša Crkva je jos uvijek kanonski nepriznata. Koliko vam ta činjenica otežava djelovanje u vlastitoj zemlji i u pravoslavnom svijetu uopće te očekujete li kad-tad i kanonsko priznanje?

MITROPOLIT MIHAILO: Crnogorska crkva je utemeljena u kanonima, jer su pravoslavni kanoni još prije 1500 godina propisali da svaka država treba da ima svoju autokefalnu crkvu. Sve do svojeg nekanonskog i nasilnog ukidanja dekretom regenta Aleksandra iz 1920.godine, kao posljedicom pripajanja države Crne Gore Srbiji, savezničkom okupacijom i prisajedinjenjem, Crnogorska pravoslavna crkva bila je priznata kao autokefalna od pravoslavne vaseljene. Priznale su je kao autokefalnu: Carigradska patrijaršija, Srpska pravoslavna crkva, Ruska pravoslavna crkva, Rumunska pravoslavna crkva, Grčka pravoslavna crkva i sve ostale istočne pravoslavne crkve. O tome svjedoči čitava biblioteka raznih knjiga i izdanja kao i cijeli arhiv autentičnih dokumenata.

Navodimo samo neke: Sintagma Carigradske patrijaršije iz 1855, Diptih Ruske pravoslavne crkve iz 1850, dokumenta Grčke pravoslavne crkve, kao i brojni autori: Jevsevije Popović “Opšta istorija crkve“ iz 1912; Nikodim Milaš „Pravoslavno crkveno pravo,Zadar 1890; Ruski slovar iz 1903 /Ruska enciklopedija/; Pavel Apolonovič Rovinski „Crna Gora u prošlosti i sadašnjosti“ tom 1-4; Radosav Grujić, Milorad Medaković “Povjesnica Crne Gore od najstarijih vremena do 1830.“ ,Zemun 1850; Rali i Potlis „Sintagma“ 1855; Đoko Slijepčević „Istorija SPC“ knjiga prva Minhen 1962; Gligor Stanojević „Crna Gora u doba vladike Danila“, Cetinje 1955; isti autor: „Vladika Vasilije Petrović i njegovo doba od 1740.do 1766.“; Anali Pravnog fakulteta Titograd 1977, Sergije Troicki “Suština i faktori autokefalije“ Beograd 1933; Ustav za Knjaževinu Crnu Goru, drugo izdanje Cetinje 1907; Ustav Svetog Sinoda za knjaževinu Crnu Goru iz 1904; Vaclik Jan „Suverenitet Crne Gore i savremeno međunarodno pravo u Evropi“, Podgorica 1996; Srpski patrijarh Varnava „Srpska crkva u prošlosti i sadašnjosti“ 1935; Encikopedija Jugoslavije JLZ Zagreb 1965; Jevrem Igumanović , Dušan Petrović „Istorija SPC“ Beograd 1940; Đuro Vukićević „Da li je Srpska patrijaršija 1766. kanonski ukinuta i ko joj je crkveno-pravni nasljednik“ iz 1904. Novi Sad; dr Dragoje Živković „Istorija crnogorskog naroda“ tom 2 Cetinje 1992; Oleksandar Lotocki, Karel Kadlec, Rojc, Kašić, Veselinović, Enciklopedija Britanika 1910/11 izdanje Odeljak o religiji; Enciklopedija Jugoslavije, tom 3 JLZ Zagreb 1984; „Glas Crnogorca“ 1902, 1913. i 1921.godine. Glasnik, službeni organ Srpske patrijaršije 1920.godina, Glasnik Pravoslavne crkve u Kraljevini Srbiji od 15.4.1910. i mnogi drugi istoričari iz različitih nacija.

I pored svega ovoga nadležni još ne rješavaju pitanje CPC.

Na samom kraju, imate li suradnju i odnose sa drugim vjerskim zajednicama u Crnoj Gori, posebno sa Islamskom zajednicom?

MITROPOLIT MIHAILO: Sa Islamskom zajednicom i svim ostalim vjerskim zajednicama i crkvama, u prvom redu Katoličkom, imamo odnose tolerancije i međusobnog uvažavanja i poštovanja.

RAZGOVARAO: Bedrudin GUŠIĆ