CPC traži od međunarodnih organizacija pomoć u rješavanju svog statusa

Crnogorska pravoslavna crkva u pismu Komitetu UN u Ženevi ističe da se prema njoj primjenjuju neosnovana ograničenja bogosluženja i javnog vršenja vjerskih obreda u objektima koji, po tradiciji, pripadaju CPC.

„Ovakvo stanje naslijeđeno je iz perioda između dva Svjetska rata kada je bez ovlašćenja zloupotrebom vlasti CPC inkorporirana u Srpsku pravoslavnu crkvu (SPC). To je učinjeno odlukom prjestolonasljednika Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca, princa Aleksandara Karađorđevića od 01.06.1920. godine (objavljeno u Službenom listu SPC br 1, godina 1 )“, stoji u pismu CPC.

Mitropolit Mihailo u pismu UN piše da je odluka donešena nakon usvajanja odluka o ukidanju države Crne Gore i proganjanju suverena kralja Nikole I Petrovića.

„Te odluke donešene su na nelegalnom skupu, organizovanom od srpske dinastije Karađorđević i njenih pristalica, održanom 01.12.1918.godine u Podgorici, nazvanom Skupština Srpskoga naroda u Crnoj Gori (istorijski naziv „Podgorička Skupština „). Ove istorijske činjenice od značaja su za razumijevanje značaja Crnogorske pravoslavne crkve jer je ustaljeno u tradiciji vjernika istočno pravoslavne crkve da je crkva sa nacionalnim predznakom elemenat identiteta naroda. Konkretno elemenat identiteta Crnogorskoga naroda“.

Mitropolit Mihailo u pismu Komitetu za ljudska prava UN, govoreći o istoriji CPC, naglašava da je posebno značajna činjenica, koja je jedinstvena u pravoslavnom svijetu, da je CPC tokom vjekova vladavine Osmanlijskog carstva na Balkanu, uspješno organizovala i predvodila borbu za očuvanje slobode.

„Tokom te borbe CPC je utemeljila identitet Crnogorskoga naroda i trajno ugradila sebe u ovaj identitet. Od perioda nasilnog ukidanja javnog vršenja vjerskog obreda (st.grčki autokefalnost), 1920.godine, sveštenici i pristalice CPC trpjeli su mučenja i proganjanja. Takvo stanje trajalo je do 31.oktobra 1993. godine, kada je na javnom skupu u Cetinju, kako je tokom više vjekova uobičajeno -„narodnim zborom”, obnovljeno javno vršenje pravoslavnog hrišćanskog obreda pod upravom prvosveštenika CPC - Mitropolita CPC".

U pismu Komitetu UN mitropolit Mihailo objašnjava da u to vrijeme nije dozvoljen upis CPC u upisnik vjerskih zajednica u skladu sa Zakonom o pravnom položaju vjerskih zajednica („Sl.list SRCG“, br.9/77, 26/77, 29/89, 39/89, "Sl. list RCG", br. 27/94, 36/03).

CPC je prvu prijavu za upis podnijela 26.jula 1995. godine ali je zahtjev odbijen. Ponovo je podnešen zahtjev 29.septembra 1999. godine, ali je i ovaj zahtjev odbijen. Upis je izvršen tek 17. januara 2000. godine.

U pismu Mitropolit Mihailo je detaljo pojasnio problem imovine, navodeći da su svojinska prava na nepokretnostima upisana na SPC.

„Za upis svojinskih prava na SPC dovoljno je bilo da sveštenik SPC samo kaže da određena nepokretnost pripada toj crkvi. Tokom trajanja postupka upisa svojinskih prava, CPC nije dozvoljavano učešće u postupku upisa nepokretnosti jer nije bila prijavljena nadležnom organu“.

Takođe, mitropolit Mihailo navodi da SPC nije prijavljena nadležnom organu Crne Gore.

Pravni subjektivitet, kako je pojasnio u pismu, u Crnoj Gori zasnovali su na mišljenju tadašnjeg Republičkog sekretara za zakonodavstvo iz 1998. godine, a ne na Zakonu o pravnom položaju vjerskih zajednica u Crnoj Gori. Na osnovu toga mišljenja priznata im je „specijalna pravna sposobnost“, svojstvo pravnoga lica i svojinska ovlašćenja.

Sa problemima na koje nailazi CPC je obavijestila i Ambasadu SAD u Podgorici i u pismu ističe da „Međunarodno priznata država Crna Gora ne koristi svoja ovlašćenja da vjernicima i svještenicima CPC omogući uživanje prava na slobodu vjeroispovijesti i koristenje crkvenih objekata .

„Neaktivnošću, država minimizira problem i rješavanje ovoga vrućeg pitanja pred internacionalnom zajednicom, te izvlači korist koja se ogleda u netačno prikazanom stanju Ljudskih prava u Crnoj Gori. Prikrivanje nasilne promjene identiteta Crnogorskoga naroda koji teče kroz vjersku misiju SPC, ima dimenziju masovnoga kršenja ljudskih prava, pa očekujemo vaše angažovanje u cilju zaštite slobodnog vršenja prava na slobodu vjeroispovijesti vjernika i sveštenika CPC“, poručila je u pismu Ambasadi SAD CPC.

Težeći da zaštiti slobodu vjeroispovjesti odgovarajućim Zakonom koji u pripremi, CPC se obratila i Ministarstvu za ljudska i manjinska prava.

„Status CPC u Crnoj Gori treba predmetnim zakonom zaštiti povraćajem u pređašnje stanje, tj. na stanje prije njenog nasilnog ujedinjenja 1920 god. "u jednu Autokefalnu Ujedinjenu srpsku pravoslavnu crkvu Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca“ i priznanjem statusa tradicionalne crkve u Crnoj Gori“. Zbog toga je zakonom neophodno urediti povraćaj državi i CPC-u na korišćenje svih crkava i manastira koje je imala do njenog ukidanja, povraćaj Cetinjskog manastira državi, a onda u okrilje CPC kao duhovnog centra vjerujućih Crnogoraca, čije je on središte uvijek bio sa svim Crkvenim objektima na Cetinju."

CPC traži i dobijanje statusa Tradicionalne Crkve, budući da je dinastija Petrović rehabilitovana.

CPC u pismima međunarodnim organizacijama i Ministarstvu za ljudska i manjinska prava naglašava da su nezakonitim upisivanjem svojinskih prava na sakralnim objektima isključivo na Srpsku pravoslavnu crkvu iz tadašnje države Savezna Republika Jugoslavija a kasnijeg naziva Srbija i Crna Gora, omogućile Srpskoj pravoslavnoj crkvi da se monopolistički ponaša prema vjernicima CPC, i ne dozvoljava im korišćenje sakralne imovine, koja po tradiciji pripada hrišćanskim vjernicima pravoslavnoga obreda.

S druge strane, obraćajući se međunarodnoj zajednici, CPC naglašava da država Crna Gora ne koristi svoja ovlašćenja da vjernicima i sveštenicima CPC omogući uživanje prava na slobodu vjeroispovijesti i korišćenje crkvenih objekata.